Op 10 mei 1948 besloot de Gemeenteraad een groot aantal openbare scholen een naam te geven. Scholen mochten zelf hun wensen aan de gemeente doorgeven. Uit een afscheidsbrief van juffrouw Gisolf aan de oudercommissie blijkt dat het eerste voorstel was geweest om de school te vernoemen naar professor van der Palm. Waarom dit voorstel het niet heeft gehaald, wordt niet duidelijk maar uiteindelijk werd er begin 1949 voor de naam Prof. R. Casimir gekozen. Rommert Casimir had zelf toestemming gegeven om zijn naam aan de school te verbinden. Ik sprak een paar maanden geleden met zijn 97-jarige schoondochter Josina Casimir-Jonker en zij vertelde dat hij het wel leuk vond als scholen hem vroegen om zijn naam te mogen dragen maar dat hij niet veel bezig was met het lager onderwijs.
Mevrouw Casimir-Jonker in gesprek met Nicolien Pinkse
Wie was Rommert Casimir?
Rommert Casimir werd in 1877 in een eenvoudig gezin in Kollum geboren. Zijn vader overleed toen hij een half jaar oud was. Op de dorpsschool in Kollum had hij een nare onderwijzer, die kinderen zelfs mishandelde. Zijn zoon de natuurkundige Henk Casimir geloofde dat dit slechte voorbeeld een prikkel voor Rommert was om zelf een betere opvoeder te worden. Door de voorloper van de kweekschool heeft Rommert zich verder kunnen ontwikkelen. Rommert had een fenomenaal geheugen en was een begenadigd spreker. Hij hield in zijn leven duizenden toespraken over diverse onderwerpen, zoals opvoeding en de risico’s van alcohol. Volgens Josina Casimir-Jonker was hij een hartelijke man maar duldde hij weinig tegenspraak. Hij zou het in deze tijd met mondige kinderen (en ouders) zwaar hebben gehad.
Onderwijsvernieuwer Jan Ligthart was een grote inspirator en vriend van Casimir. Ligthart werkte zijn hele leven in het lager onderwijs. Van 1885 tot en met 1916 was hij hoofd van de openbare school in de Haagse Tullinghstraat.
Jan Ligthart observeert zijn leerlingen tijdens een van de buitenlessen, circa 1910
In 1906 haalde Ligthart Casimir over om naar Den Haag te komen om met dezelfde principes een middelbare school te stichten, waar als nieuw element de 2 jarige onderbouw werd ingevoerd. Zowel Casimir als Ligthart vonden de keuze tussen Gymnasium en H.B.S. op 12 jarige leeftijd te vroeg. In 1909 werd het Nederlands Lyceum in Den Haag geopend met Casimir als rector. Casimir bleef tot 1930 rector van dit eerste lyceum in Nederland. In 1916 overleed Jan Ligthart. Zijn dood was een grote schok voor Rommert. Rommert Casimir werd in 1918 de eerste hoogleraar pedagogiek in ons land en zou dit tot 1950 blijven. Hij overleed in 1957 op 79-jarige leeftijd in Voorburg.
Professor Casimir spreekt bij de onthulling van het Ligthart-monument in het Zuiderpark. Onder de overkapping zit Juliana.
Opvoeden volgens Casimir
Casimir introduceerde niet alleen een nieuw schooltype maar ook een nieuwe geest in het middelbaar onderwijs. Hij zorgde voor een versterkt contact tussen school en gezin (ouderavonden) en een vriendschappelijke verhouding tussen leraren en leerlingen (klassenavonden, schoolreizen etc.). Dit soort activiteiten werden begin twintigste eeuw nog sterk afgekeurd en veroordeeld.
Opvoeden heeft volgens Rommert Casimir 4 aspecten:
1. een kind heeft vrijheid nodig om zich te kunnen ontplooien
2. een kind heeft doelmatig ontwikkelingsmateriaal nodig
3. een kind moet geprikkeld worden om het materiaal te gebruiken en
4. een kind moet bepaalde taken worden opgelegd en bepaalde neigingen van een kind moeten worden bedwongen. Een kind kan namelijk niet alles doen wat hij of zij wil omdat het in een gemeenschap moet kunnen leven.
Contact school met Rommert Casimir
Uit het archief van de oudercommissie van de school blijkt dat er een aantal keren contact is geweest tussen Rommert Casimir en de school. In 1951 werd er een tegeltableau in de gevel van de school aangebracht, waarop de naam van Casimir was vermeld. Hij werd door de toenmalige oudercommissie uitgenodigd om hier op 5 februari 1952 een zekere plechtigheid aan te verbinden en een toespraak te houden over de vernieuwing in het onderwijs. Casimir was verder in 1953 aanwezig bij de afscheidsreceptie van schoolhoofd Metman. Ook stuurde de school hem in 1952 een bos bloemen voor zijn 75ste verjaardag waarvoor hij uitvoerig bedankte in een mooie brief.
Professor Casimir in 1952 op 75-jarige leeftijd.
Bronnen:
· Casimir, H.B.G (1983), Het toeval van de werkelijkheid : een halve eeuw natuurkunde. Meulenhof: Amsterdam.
· Bolkestein, G. Rommert Casimir, Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde 1959. DBNL.
· Archief van de oudercommissie van de prof. Casimirschool, toegangsnummer: 0520-01.
· Gesprek met Josina Casimir-Jonker, gevoerd op 21 februari 2009.
· Foto’s zijn van het Haags gemeentearchief.
NP
Geen opmerkingen:
Een reactie posten