woensdag 3 juni 2009

Boriska Kulcsàr (1918-1983)
Boriska Kulcsàr werd in september 1918 in Scheveningen geboren. Ze verhuisde al snel met haar ouders naar de chique Nassau Odijckstraat in Den Haag, waar in 1920 haar broertje Theodor werd geboren. Als klein meisje bleef ze 's avonds stiekem op om uit het raam van haar slaapkamer te kijken als buren na het bezoek aan een gala in uniformen en avondjurken met koetsjes naar huis werden gebracht.

Haar vader Marton Kulcsàr was een succesvol importeur van Perzische tapijten. Hij werd geboren in Hongarije en had veel gereisd toen hij in 1901 met de Holland-Amerika-Lijn naar Nederland kwam. Hij opende de eerste speciaalzaak op dit gebied in Nederland in de Herenstraat. Omdat de zaken goed liepen, vestigde hij zijn zaak in 1908 op Noordeinde 11 in een winkelpand dat hij een uniek Perzisch/Jugendstil aanzicht liet geven.



Links: Foto van Noordeinde 11 omstreeks 1910. Rechts: advertentie in de Haagsche Post van de illustrator Willy Sluiter.

Boriska bezocht eind jaren ’20 en begin jaren ’30 de Friedrich von Bylandtschule. De zoon van Boriska, John Dunkelgrün, vertelde ons dat zijn moeder altijd prettige herinneringen aan de school heeft bewaard en haar hele leven plezier heeft gehad van het uitstekende onderwijs in "de moderne talen", die zij uitstekend sprak en bleef lezen.
Na haar schooltijd werkte zij een tijdje als secretaresse van een detectivebureau dat in opdracht van de regering moest uitzoeken welke officieren en hogere ambtenaren stilletjes lid waren van de NSB. Vanaf eind 1933 was het voor ambtenaren namelijk verboden om lid van de NSB te zijn. In het begin van oorlog trouwde zij met dhr. J. Dunkelgrün.



Foto's van Boriska Kulcsàr. Bron: John Dunkelgrün

Mogelijk heeft het perfecte upper class Duits dat Boriska had leren spreken op de Von Bylandtschule haar leven gered. De joodse Boriska vluchtte in 1942 samen met haar man naar Zwitserland. Boriska die grijsblauwe ogen had en van nature lichtbruin was, reisde met sterk geblondeerd haar. Bij een Duitse controle in een trein in bezet Noord Frankrijk, wist ze zo een Gestapo officier te overdonderen met haar Valkyrie uiterlijk en haar op de Von Bylandtschule aangeleerde tongval. Ook haar man en ouders overleefden de oorlog. Haar broer Theodor niet. Hij is in 1944 in Blechhammer vermoord.
NP

Bronnen: artikel in De Winkelgids van 1926, de website http://www.carpetgallery.eu/ en informatie van John Dunkelgrün, de zoon van Boriska.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten