Karel Johannes Metman

Karel Johannes Metman is geboren op 29 oktober 1888 en overleden op 2 augustus 1955. Hij is hoofd geweest van vele Haagse scholen. Van waarschijnlijk 1937 tot eind 1953 was hij schooldirecteur van de openbare school in Benoordenhout, de toenmalige prof. Casimirschool. Kort na zijn pensionering is de heer Metman op 66-jarige leeftijd overleden.

In een memoriambericht in het mededelingenblad van de school stond het volgende “Met hem is een actieve persoonlijkheid heengegaan, die meer dan 40 jaar het openbaar onderwijs heeft gediend. Met hem is tevens heengegaan en werker voor de school, die hem zo aan het hart lag. Na de grote wereldbrand heeft de heer Metman veel moeite gedaan om voor de school een beter onderkomen te vinden. Hij heeft die toen gevonden in het huidige schoolgebouw, dat na verbouwingen geschikt gemaakt werd voor het onderwijs. Steeds was zijn streven de school zo goed mogelijk te doen zijn en hij had steeds een open oog voor de vooruitgang op het gebied van de paedagogie en de psychologie. Velen hebben kunnen profiteren van zijn gaven op het gebied van het onderwijs, leerlingen zowel als jonge leerkrachten.“

Tijdens het onderzoek zijn we in contact gekomen met de dochter van de heer Metman, Sylvia. Een aantal weken geleden hebben we met haar gesproken. Sylvia is een kind uit zijn tweede huwelijk met Marchiena Elisabeth Harms (tante Gien). Uit zijn eerste huwelijk had hij al een zoon, Charles.


Sylvia, mevrouw en meneer Metman voor hun woonhuis aan de Wassenaarseweg

De heer Metman was altijd bezig voor de school en hij trad sterk op de voorgrond. De kinderen moesten voordat ze naar binnen mochten altijd per klas twee aan twee in de rij gaan staan met hun gezicht naar de woning toe. Vervolgens liepen ze op die manier naar binnen. Ook in de middag werden ze in rijen van twee opgesteld voordat ze naar huis mochten. Naast de school was hij ook actief. De heer Metman was vele jaren secretaris van de commissie tot wering van schoolverzuim.

Ook zijn vrouw deed achter de schermen veel voor de school. Ze naaide bijvoorbeeld de kleren voor optredens. Zoals in die tijd gebruikelijk was bij het hoofd van de school gaf haar vader les aan de zesde klas. Maar na school organiseerde hij ook veel activiteiten zoals huiswerkcursussen, er werd ballet gegeven en vanaf de vierde klas kon Frans worden gevolgd. De heer Metman was zelf een liefhebber van de Franse taal. In de gymzaal werd potten bakken en glas blazen gegeven. Ook waren er geregeld optredens in de gymzaal die druk werden bezocht. Kinderen konden zich opgeven bij hun docent. Zo heeft Sylvia een Frans gedicht voorgedragen en gedanst. Ook studeerden docenten toneelstukken in met de kinderen.

Er werd ook veel aandacht besteed aan de Sinterklaasvieringen. Vaak kwam Sinterklaas daarna nog bij de familie Metman thuis. Sylvia mocht dat een aantal vriendinnetjes meevragen. Ze had altijd veel vriendinnetjes en had er ook geen last van dat haar vader schoolhoofd was. Wel had hij hoge verwachtingen van haar.


Sint bij familie Metman thuis

In 1953 ging haar vader met pensioen. Er werd een feestelijke bijeenkomst gehouden in de gymzaal van de school. Ook de heer Casimir was daarbij. Haar vader kreeg een fiets en een aktetas aangeboden. Haar vader zat na zijn pensionering niet stil. Hij gaf Franse les op een beroepsschool. Nadat haar vader was gepensioneerd konden ze in het huis blijven wonen. De opvolger van haar vader, Jan Koelma, koos ervoor om met zijn vrouw in Rijswijk te blijven wonen.


Metman bij zijn afscheid

Naar school in oorlogstijd

Artikel in Oud Hagenaar

In de Oud Hagenaar van 23 maart 2010 hebben we een artikel over ons onderzoek geplaatst in de hoop dat mensen op het artikel zouden reageren.

Artikel in Oud Hagenaar

In het artikel gaven we aan dat we nog steeds niet exact wisten waar de school onderdak had gevonden na het bombardement op het Bezuidenhout op 3 maart 1945. Als snel na de plaatsing van het artikel werden we gebeld door mevrouw Verwijs en aangezien zij in de oorlogsperiode op de Openbare Lagere School (OLS) zat, kon zij ons vertellen in welke gebouwen de school had gezeten.

Voor het eerst naar school
Anneke Verwijs werd geboren op 6 september 1933. Haar eerste schooldag zou eigenlijk op 29 augustus 1939 zijn, maar vanwege de mobilisatie werd deze verplaatst naar 11 september 1939. Mevrouw Verwijs woonde aan de Prinsessegracht boven de boekhandel van haar ouders. Ze werd in het begin vaak op de fiets naar school gebracht door een van haar ouders. Ook tussen de middag werd ze meestal opgehaald door haar moeder. Ze liep ook wel naar de school in de Weissenbruchstraat. Omdat Benoordenhout in de oorlog tot Sperrgebiet werd verklaard, ging mevrouw Verwijs op een gegeven moment met een Ausweis naar school. Haar Ausweis zat in een kastje dat om haar nek hing.

Mevrouw Verwijs heeft nog een schoolfoto uit september 1943, ze zit dan ik de 5e klas bij meneer Koops. Waarschijnlijk is deze foto nog in de Weissenbruchstraat genomen aan de raampartij te zien. Op de foto staat middenvoor ook de inmiddels overleden acteur Coen Flink. Mevrouw Verwijs herinnert zich ook nog Loukie Hooftman en Henny Wenchenbach.

Schoolfoto uit september 1943, klas 5 OLS

Louise Henriettestraat
Toen niemand meer het Sperrgebiet in mocht, werd de OLS ingekwartierd bij een school in de Louise Henriettestraat in Bezuidenhout. Van die school herinnert mevrouw Verwijs zich vooral dat ze vaak in de schuilkelders zaten omdat om de haverklap het luchtalarm afging. De kelders waren te bereiken via de binnenplaats van de school. In de kelders hingen lampjes van 5 watt, ze konden daar niet veel meer doen dan zingen. Er werd dan ook veel uit liederenboeken, waaronder Valeriusliederen, gezongen.

Bombardement op Bezuidenhout
Op 3 maart 1945 vond op zaterdagochtend het bombardement op Bezuidenhout plaats. Daarna werd de school een aantal weken ondergebracht bij een school in De Sillestraat, maar daar was het te vol en vervolgens ging de school naar de Nieuwe Schoolstraat. Dat was een school voor slechthorenden. Mevrouw Verwijs zat toen in de zesde klas en kreeg les van meneer Metman. Bijzonder aan die school was dat ze in hoefijzervorm zaten, dit was voor de slechthorende kinderen zodat ze de leraar goed zagen. Ze hadden wel apart les.

Einde van de oorlog
De laatste weken van de oorlog was er geen school meer. Ze hoefde ook geen toelatingsexamen te doen voor de middelbare school. Mevrouw Verwijs heeft nog wel een getuigschrift van de school gekregen.

Getuigschrift

In september 1945 begon mevrouw Verwijs als enige uit haar klas aan de MMS die zat ingekwartierd bij HSV aan de Mauritskade. Wij willen mevrouw Verwijs danken voor de medewerking aan ons onderzoek.

Marijke Enninga en de fusie van Nijenrodeschool en de Prof. Casimirschool- deel2

In het vorige artikel gaven we al aan dat Marijke Enninga haar loopbaan is begonnen op de Van Nijenrodeschool. Deze werd later samengevoegd met de prof. Casimirschool, de huidige OBS Benoordenhout.

Gevolgen teruglopende leerlingenaantallen
De Van Nijenrodeschool en de prof. Casimirschool werden samengevoegd omdat beide scholen kampten met teruglopende leerlingaantallen. Uit een foto van het docententeam uit 1986/1987 blijkt dat de Van Nijenrodeschool in 1986 al formeel was samengevoegd met de prof. Casimirschool.


Foto van het team ui 1986-1987. Staand achteraan v.l.n.r. Marijke Enninga, Thomas van Ossane, Iris de Loos

Open dag
Uit die periode heeft Marijke Enninga ook nog een krantenartikel over een Open Dag van de school die op zaterdag werd gehouden. In het stukje is de strijd om leerlingen tussen de concurrerende scholen in het Benoordenhout merkbaar. Marijke geeft aan dat ze op die zaterdag met het hele team heel erg hun best deden om nieuwe leerlingen te krijgen. Op een foto met Astrid Versluys, Christine van Denderen en Marijke Enninga en een aantal leerlingen staat als onderschrift "Zo werkt nou een computer". Toen echt een noviteit. Het hele team had destijds een computercursus gevolgd om computerprogramma's te leren schrijven die vervolgens op een cassettebandje werden opgeslagen!





Gefuseerd, maar nog 2 schoolgebouwen
Een periode zijn beide gebouwen aangehouden. De twee hoogste klassen zaten op de Van Nijenrodeschool en de nieuwe instroom en de jongere kinderen zaten in de Dreibholtzstraat. In die tijd zat Marijke aan de Van Nijenrodestraat. Thomas van Ossane was toen directeur van de school en hij pendelde heen en weer tussen de twee locaties. Toen de gymzaal in de Dreibholtzstraat werd verbouwd tot klaslokalen, zaten alle leerlingen tijdelijk aan de Van Nijenrodeschool.
Ook hadden de scholen toen nog een hoofd van de kleuterschool, voor de Van Nijenrodeschool was dat Astrid Versluis.

Keuze voor het schoolgebouw aan de Dreibholtzstraat
Marijke geeft aan dat destijds is gekozen voor het schoolgebouw aan de Dreibholtzstraat i.p.v. aan de Van Nijenrodestraat omdat dit gebouw voor de gemeente goedkoper was. Bovendien werd door de voorstanders van dit gebouw als argument aangevoerd dat de school verder weg lag van de concurrenten Wolters en de Montessorischool. Marijke was eigenlijk meer gecharmeerd van het gebouw aan de Van Nijenrodestraat waar nu de Tobiasschool in is gevestigd. De school had veel oude accenten, mooie gangen, veel ruimte en meerdere speelplaatsen.

Nieuwe naam
Waarschijnlijk heeft de gemeente voor de naam OBS Benoordenhout gekozen, ook om aan te geven dat dit de openbare school in het Benoordenhout was. Een vader van een leerling heeft destijds het logo voor de school ontworpen.


Schoollogo

Een nieuwe directeur
Op een foto uit schooljaar 1989/1990 staat voor het eerst Peter Link. Hij heeft korte tijd met Van Ossane samengewerkt. Begin jaren ’90 ontstond er discussie over wijze waarop de school werd aangestuurd. Door het bestuur van de school werd iedere docent werd naar zijn of haar mening gevraagd. Gevraagd werd bijvoorbeeld aan welk schoolhoofd je de voorkeur gaf. Dit was een nare tijd. Het resultaat was dat Peter Link de nieuwe directeur werd. Van Ossane is waarschijnlijk rond 1992 vertrokken. Ook Astrid Versluis (hoofd van de kleuterschool) is in die periode vertrokken. Greetje Hartman volgde haar op.



Teamfoto uit 1989/1990 met Peter Link zittend tweede van links en Thomas van Ossane staand vierde van rechts. Marijke Enninga zittend tweede van rechts, Iris de Loos staand tweede van rechts.